واژه مرکب خاک بر سر معانی و مفاهیم مجازی زیادی دارد ازقبیل:محتاج آواره آفت زده ذلیل زبون بیچاره وقس علی هذا که از این اصطلاح به منظور تحقیروتخفیف طرف مقابل به صورت فحش و دشنامی نه چندان غلیظ وشدید که منجر به نزاع و در گیری شود. اما در مقام متکلم به قول دهخدا :خطابی است مر خویشتن را بهر چاره اندیشی چون چه خاکی به سر کنم . همچنین خاک بر سر کرده به هنگام عزاداری هم به کار می رود وآن موقعی است که به منظور احترام و بزرگداشت شهادت امیر مومنان یا حضرت حسین بن علی سید الشهدا ع حین راه پیمایی خاک بر سر می ریزند و یا خاک مرطوب گل بر سر می مالند ویک دسته کاه وکلش در دست گرفته به نرمی وبا آهنگنوحه خوان بر سر می کو بند .